Kalbin doğal bir çalışma düzeni vardır. Bazı faktörler bu doğal düzeni bozabilir. Bunlar çevresel faktörler, vücudumuzdaki başka sorunlar, hormonlarımız, sinir sistemi ile ilgili problemler ve kullandığımız ilaçlar olabilir. Yetişkin bir kişide istirahat halindeki kalp hızı dakikada 60-100 arasında olmalıdır. Bu ortalamanın aşağısında veya yukarısında olması veya düzensiz atması durumuna kalp ritim bozukluğu denir. Kalp hızının yavaşlamasına bradikardi, artmasına ise taşikardi ismi verilir.
Bazı ritim bozuklukları kalp fonksiyonları normal olan kişilerde görülür ve bunlar belirti vermeden veya herhangi bir müdahalede bulunmadan düzelebilir. Bazı bozukluklar ise kalp hastalığının belirtisi olabilir. Çarpıntı, tansiyon düşmesi, nefes darlığı ve bayılma gibi belirtilerle seyredebilir. Böyle bir durumda doğru teşhis ve tedaviyle olası komplikasyonlar önlenebilir; hastanın yaşam kalitesi ve süresi uzatılabilir.
Bradikardi (Kalbin Yavaş Atması)
Bradikardi kalbin dakikada 60’ın altında atmasıdır. Kalp ritim bozuklukları, doğal uyarı merkezi olan sinüs düğümünden çıkan uyarı sayısının veya düzeninin değişmesine veya kalbin değişik bölgelerinden hızlı veya düzensiz uyarıların çıkmasına bağlı olarak oluşur. Sinüs düğümünden dakikada 60 dan az uyarı çıkması sinüzal bradikardi olarak isimlendirilir. Kalbin yavaş atması baş dönmesi, yorgunluk, çabuk yorulma gibi şikayetlere yol açabilir. Kalp hızının ciddi biçimde yavaşlamasına neden olan bir diğer neden atriyoventriküler bloklardır. Özellikle ikinci ve üçüncü derece atriyoventriküler bloklarda sinüs düğümünden çıkan uyarıların bir kısmı bazen de hepsi karıncıklara ulaşamaz. Eğer başka bir merkezden karıncıklar düzenli bir biçimde uyarılmazsa kalp hızı önemli derecede yavaşlar. Atriyoventriküler blok gelişen hastalarda ani bayılmalara ve düşme sonucu yaralanmalara çok sık rastlanılır.
Daha fazla bilgi için Bradikardi yazımızı okuyabilirsiniz.
Taşikardi (Kalbin Hızlı Artması)
Taşikardileri iki şekilde ayırabiliriz:
- Kulakçık kaynaklı taşikardiler,
- Karıncık kaynaklı taşikardiler
Kulakçık kaynaklı taşikardiler çoğunlukla nöbet şeklinde gelen, kalp hızının dakikada 130 ila 250 arasında attığı ritim bozukluklarıdır. Belirtileri genellikle çarpıntı, baş dönmesi, nefes güçlüğü, göğüste baskı hissi; nadiren de bayılmadır. Bu çarpıntıların önemli bir kısmı kalbin diğer yapılarında bozukluk olmadan ortaya çıkar ve tedaviye iyi cevap verir. Ancak tekrarlama özellikleri vardır. Tekrarı azaltmaya veya yok etmeye yönelik tedavi yapılmalı ve buna göre önlemler alınmalıdır.
Karıncık kaynaklı taşikardiler hayati tehlikesi olan ciddi ritim bozukluklarıdır. Erişkin kişilerdeki en önemli nedenleri koroner arter hastalıkları, miyokard enfarktüsü ve kalp kası bozukluklarıdır. Karıncık kaynaklı bu ritim bozuklukları ani kalp durmasına, dolaşım ve solunum fonksiyonlarının bozulmasına ve bilinç kaybına sebep olabilir. Bu durumda acilen kalp masajı, suni solunum ve elektroşok uygulaması gerekir.